Kreatyna dla starszych jako wsparcie mózgu i pamięci
Każdy amator sportów siłowych i nie tylko, zna ergogeniczne efekty zwiększonej zawartości kreatyny w mięśniach wywołane poprzez suplementację. Mechanizmy zmęczenia mięśni (obwodowego) są dobrze poznane w przeciwieństwie do mechanizmów zmęczenia ośrodkowego.
W skrócie spożywanie kreatyny pozwala na wytworzenie większej ilości ATP (Adenozyno-5′-trifosforan), który jest podstawowym nośnikiem energii. Więcej ATP zapewnia nam większy zapas “mocy” na jednostkach treningowych.
Jak to ma się do mózgu?
Badania donoszą, że suplementacja kreatyną zwiększa zawartość kreatyny w ludzkim mózgu i wykazuje tym samym pozytywny wpływ na funkcje mózgu i przetwarzanie poznawcze.
Mózg jest narządem wysoce aktywnym metabolicznie zatem wymaga stałego dopływu energii. Wysoka zawartość kreatyny poprawia funkcjonowanie mózgu poprzez ułatwianie szybkiego dostarczania energii w okresach przyśpieszonej wymiany ATP. W przypadku jej niedoboru możemy spodziewać się ograniczonej funkcjonalości mózgu.
Co mówi o tym nauka
Badanie z 2000 roku (Matsuo i wsp, 2000) wykazało wpływ kreatyny na zmniejszenie zmęczenia centralnego. Suplementacja kreatyną (8 g / dzień przez 5 dni) zmniejszyła zmęczenie psychiczne podczas wykonywania prostych obliczeń matematycznych.
Po zażyciu kreatyny wywołany pracą nad zadaniem wzrost poziomu hemoglobiny utlenowanej mózgowo badanych mierzony spektroskopią w bliskiej podczerwieni został znacznie zmniejszony, co oznacza zwiększone wykorzystanie tlenu w mózgu.
Badanie British University College Chichester
Brytyjczycy nie spali przez dwadzieścia cztery godziny, a potem kazali im wykonać testy reakcji. Przed rozpoczęciem eksperymentu połowa badanych przyjmowała 5 g kreatyny cztery razy dziennie przez tydzień. Druga połowa otrzymała placebo.
Suplementacja kreatyną zmniejszyła zmęczenie i tym samym poprawiła reakcję, która jak wiadomo jest upośledzona na skutek niewystarczającej ilośći snu (poniżej przedstawiam wykresy trafności i zmęczenia grupy kreatyny i placebo)
Badanie na szczurach także wykazało wpływ na czujność i mniejsze zapotrzebowanie na sen (Dworak i wsp 2017).
Kreatyna najprawdopodobniej będzie wywierać największy wpływ w sytuacjach w których procesy poznawcze są ograniczone, np.
podczas małej ilości snu, jego całkowitego braku, w przypadku schorzeń upośledzających zawartość kreatyny lub w wyniku starzenia.
Coraz więcej dowodów wskazuje na potencjał kreatyny jako środka terapeutycznego w stanach chorobowych, w których zawartość kreatyny w mózgu jest chronicznie niedoborowa. Na przykład w depresji, schizofrenii, lęku napadowym, zespołach niedoboru kreatyny spowodowanych wadami wrodzonymi metabolizmu i po urazie mózgu, takim jak wstrząs mózgu lub w celu ochrony przeciwko negatywnym konsekwencjom starzenia się.
Zwiększona zawartość kreatyny w mózgu za pomocą suplementacji może skutecznie łagodzić nasilenie objawów lub przyśpieszać powrót do zdrowia.
Kreatyna jest niezbędnym związkiem dla mózgu i może wspomagać różne obszary mózgu w zakresie dostarczania energii i neuroprotekcji. Doustne przyjmowanie kreatyny może poprawić wydajność w zadaniach związanych z pamięcią i inteligencją.
Co ciekawe, suplementacja w większości publikacji nie wpłynęła na młodych dorosłych. Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że w młodym wieku prawdopodobieństwo zmniejszenia zawartości kreatyny w mózgu poprzez czynniki zewnętrzne jest mała. Najbardziej potencjalnym czynnikiem w młodym wieku może być niewystarczającą ilość snu, lecz należy także wziąć pod uwagę, że w młodym wieku także mamy większe możliwości regeneracyjne.
Ilość badań w tym temacie jest nadal ograniczona i w tej chwili można wyciągnąć jedynie ogólne wnioski. Nie posiadamy jeszcze odpowiedzi na wszystkiego pytania.
Podsumowując:
Kreatyna wykazuje szereg prozdrowotnych właściwości. Oprócz zastosowania w sporcie powinna znaleźć się w suplementacji u każdego człowieka dbającego o zdrowie. Powyższe odkrycia sugerują, że kreatyna może pozytywnie wpływać nie tylko na mieśnie, kości i siłę, lecz także na mózg. Może być pomocna w zachowaniu czujnośći pomimo małej ilości snu, powrocie do zdrowia po urazach mózgu lub w celu ograniczenia skutków ubocznych urazów. Charakter działania w kwestii mózgu będzie raczej długoterminowy niż doraźny, lecz nadal warty uwagi z racji wielopłaszczyznowego działania oraz wysokiego profilu bezpieczeństwa.
E Dolan i wsp, Beyond muscle: the effects of creatine supplementation on brain creatine, cognitive processing, and traumatic brain injury, European Journal of Sport Science, 2018, DOI: 10.1080/17461391.2018.1500644
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S016801020200007X?via%3Dihub
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/jsr.12523
